(Kaynak:Spacedaily.com)
“Gluon”, ışık fotonu ile birlikte “boson” adı verilen atom altı parçacık grubunun üyesi…Bilim insanları “Gluon”u “kuvvet taşıyıcısı” (kuvvet oluşturucu – force carrier) olarak kabul ediyor…
Spacedaily.com’da 15 Ekim 2015 tarihinde yayımlanan bir yazı bu atom altı parçacığa ışık tuttu…
Kısaca, atom çekirdeğini oluşturan iki parçacık grubundan maddeyi oluşturanlar “kuark”lar (quark) ve bunlar birarada tutanlar da “gluon”lar…Bunların tümüne “nükleon” deniyor…
Bilim insanları, sadece “gluon”lardan oluşan yeni bir parçacık grubunun varlığını uzun zaman önce ileri sürdü ve bunu ”yapışıktop” (glueball) olarak adlandırdı… Bu son habere göre, “yapışıktop” sonunda keşfedilmiş görünüyor…
“Kararsız” (unstable) olan “glueball”ların varlığı, sadece çözünmeleri analiz edilerek, endirek yoldan belirlenebiliyor… Bilim insanları bu çözünme sürecini henüz açıklayamadı…!
Viyana Teknik Üniversitesinden Profesör Anton Rebhan ve Frederic Brunner “glueball” çözünmesini hesaplamak için yeni bir teorik açıklama geliştirdi…
Bilim insanları, proton ve nötronun “kuark” adı verilen daha küçük parçacıklardan oluştuğunu belirlemişti… Bu “kuark”lar “güçlü nükleer kuvvet” (ya da, “kuvvetli nükleer güç”-strong nuclear force) tarafından bir arada tutulmakta… (“Nükleer” sözcüğü, doğal olarak hemen, radyoaktiviteyi ve atom bombasını çağrıştırıyor…! Aslında basit bir sözcük: atom çekirdeği kastedilerek, “çekirdeksel / çekirdekle ilintili” demek… Ancak, atom bombasına giden yolda “ilk kilometre taşı” olması sebebiyle, bu sözcükten ürkülmesi sebepsiz de değil… Kısaca, “atom-altı” parçacık dünyası-biraz-tehlikeli-bir dünya…!)
Parçacık fiziğinde, tanımlanmış (bilinen) her bir kuvvetin özel tipte bir atom altı parçacık tarafından oluşturulduğu (mediation) varsayılıyor… Bu durumda, “güçlü çekirdek kuvveti”ni oluşturan parçacık “gluon”…!
Bilim insanları, “gluon”un, “foton”un (ışık parçacığı) daha karmaşık bir türü olduğunu düşünüyor… (Bu arada, fotonun, yeterince karmaşık olduğunu belirtelim…!)
(Kaynak: Wikipedia)
Kütlesinin mevcut olmadığı ileri sürülen “foton”lar elektromanyetik kuvvetin “kuvvet taşıyıcıları / oluşturucuları”…! (Mıknatısların oluşturduğu çekim kuvvetine ışık fotonlarının sebep olduğunu düşünmek, biraz, şaşırtıcı bir durum… ! Ama, deneyler onu gösteriyor…) Parçacık fizikçileri, sekiz farklı çeşitteki “gloun”un “güçlü nükleer kuvvet”in oluşumunda benzer rol oynadığını düşünüyor…
Bilim insanları, yine de, önemli bir hususa dikkati çekiyor… “Gloun”lar kendi oluşturdukları kuvvetin etkisinde kalabilirken, bu durum “foton”larda gözlenmiyor…!
Kısaca, “foton”ların birleşik/yapışık (bound) durumları mevcut değilken, saf bir nükleer kuvvet durumu olan “yıpışık/bitişik” (top) olma durumu “gluon”lar için mümkün…!
“Kuark” ve “gluon”ların teorik olarak ileri sürülmesinden hemen sonra, 1972 yılında, fizikçi Murray Gell-Mann ve Harald Fritsch saf “gluon”lardan oluşan topakların mevcut olabileceğini, gluonium” sözcüğünü kullanarak, ileri sürdü…
Takibeden dönemde, parçacık çarpıştırıcılarında birçok yeni parçacık keşfedilmesine rağmen, “gloun”ların çok kısa ömürlü olmaları sebebiyle, bunların “saf kuvvet parçacığı” olduğu kesin olarak ispatlanamadı…
Prof. Anton Rebhan ve onun doktora öğrencisi Frederic Brunner, farklı bir yöntemle, “glueball”ların “acayip kuark”lara (strange quark) bozunma yöntemini açıkladı…
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=Rk9KZLaVItI
http://www.spacedaily.com/reports/A_particle_purely_made_of_nuclear_force_999.html
Peki bunların kütlesi var mı?
BeğenBeğen
Kütlesinin mevcut olmadığı varsayılıyor. (İleride bu görüş değişebilir…! Eğer kütlesi mevcut ise, foton gibi, çok çok küçük olabileceğini düşünenler de var.)
Bu konuda daha detaylı bilgi için:
BeğenBeğen